Facebook’un borsada verdiği sınav, sosyal medyanın şişirilmiş bir balon olduğu yönündeki söylemlerin yeniden gündeme gelmesine neden oldu. Aslında belirli bir kesime göre sosyal medya kesinlikle bir balon ve çok yakında patlayacak.
Tabi ki sosyal medyanın geleceği hakkındaki iddalar tahminden öteye gidemiyor. Ancak Online Degree Dictionary tarafından hazırlanan ve büyük yükselişlerin ardından dramatik düşüşler yaşayarak “balon” sıfatını hak eden emlak ve dot.com piyasalarını, bugünün yıldızı sosyal medya ile karşılaştıran infografik ufkumuzu genişletebilir.
1999 yılında 650 bin yeni iş ortaya çıkaran dot.com piyasası, 2000 yılının Mart ayında NASDAQ borsasında tepe noktasına ulaşırken yatırımcılara adeta bir rüyayı yaşatıyordu. Ancak infografikte belirtilene göre o yıldan sonra hızlı bir düşüş yaşayan dot.com piyasası yatırımcıların 4 ila 6 trilyon dolar arasında bir kayıp yaşamasına neden oldu.
Aynı şekilde Amerika’da 2000’li yılların ortalarında zirveye ulaşan ve büyük mortgage kriziyle sonuçlanan emlak sektörü de dot.com piyasasıyla aynı kaderi paylaştı. İnfografikte 2005 yılında doygunluğa erişen Amerikan emlak piyasasında o tarihten bu yana ev satışlarının %80 oranında düştüğü belirtiliyor.
İnfografiğin sonunda ise sosyal medyanın büyük oyuncuları halka arz performanslarıyla değerlendiriliyor. Hiç geliri olmamasına rağmen 1 milyar dolara Facebook’a satılan Instagram, Facebook’un Morgan Stanley gibi yüklenici şirketlerce ayakta tutulmaya çalışılan borsa macerası ve Groupon, Yelp, Zynga gibi dev şirketler, halka arz performanslarıyla infografikte yer alıyor.
Hem dot.com hem de emlak piyasasının oyuncuları bugüne kadar hep “Bu kez farklı” demişler. Şimdi de sosyal medya için aynı söz kullanılıyor. Gerçekten bu kez farklı mı?
Facebook balonu üzerinden tüm sosyal medya’ya genelleme yapmak yanlış diye düşünüyorum. Facebook’un halka arzından böyle bir tablo çıkabileceği ortadaydı. İkamesi kolay olan ürünlerin örneğin, bir web sitesi (ki facebook bile buna dahil) parasal değerinin 100 milyar dolar 200 milyar dolar falan gibi rakamlarla ifade edilmesinin doğru olmadığını düşünüyorum. Twitter’da benzer bir süreç yaşayacak beraber göreceğiz. Aldığı yatırımlarla üye sayısı artıyor. Ancak gelir modeli henüz net değil. Bu yatırımcılar paralarını talep ettiklerinde büyük bir fiyasko karşımıza çıkacaktır.
Ellerinde anormal patentler filan yok. Hepi topu 100 – 200 bilgisayar ve kafası iyi çalışan 15-20 yazılım mühendisi bunun dışında telafuz edilen rakamlara dikkat etmek lazım. Yoksa tüm sosyal medya patlar, balon gibi sözler afaki ve havada laflardır diye düşünüyorum. Önemli olan gerçekçi rakamlar konuşmaktır.