Türkiye’de Öğrencilerin %27’si Siber Zorbalık Mağduru [Araştırma]

Son zamanlarda sosyal medyada örnekleri daha çok artan nefret söylemine paralel olarak siber zorbalık da toplum sağlığı açısından düşündürücü boyutlara ilerlemiş durumda. Nitekim Dr. Hüseyin Serin tarafından ergenlerde siber zorbalık /siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmenlerin ve eğitim yöneticilerinin farkındalık düzeylerini ortaya koyan araştırma, bu sorunun özellikle gençlere sirayet edişini gözler önüne seriyor.

İletişimde kullanılan teknolojik araçların kullanımında görülen çok hızlı değişimlere paralel olarak zorbalığın yeni bir türü olarak ortaya çıkan siber zorbalık, Dr. Hüseyin Serin’in ifadelerine göre, web siteleri, anlık mesajlaşma programları, sosyal paylaşım siteleri, e- posta, sohbet (chat) odaları, cep telefonları, gibi elektronik araçlar vasıtasıyla başkalarına zarar vermek için yapılan kasıtlı ve tekrarlayan, bireylerin tehdit edilmesi, küçük düşürülmesi veya onlara cinsel objeler içeren resim ve mesajların gönderilmesi gibi rahatsız edici davranışları içeren zorbalık türü olarak tanımlanıyor.

Bu açıdan araştırmadan çıkan sonuçlar toplumun geleceği açısından endişe verici. Zira Turk.internet.com‘da yayınlanan anket verilerine göre öğrencilerin %26.52’si bir şekilde siber zorbalığa maruz kalıyor.

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Bölümü bünyesinde bölüm başkanı ve Talim Terbiye Kurulu eski başkanı Prof. Dr. İrfan Erdoğan’ın danışmanlığında gerçekleştirilen araştırma, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul ilindeki resmi ortaokulların 5, 6, 7 ve 8. Sınıflarında eğitim – öğretim gören 2226’sı kız, 2065’i erkek olmak üzere toplam 4291 öğrenci ve bu okullarda görevli 727 yönetici ve 916 öğretmene anket ve ölçekler uygulanarak gerçekleştirilmiş.

Araştırmaya katılan öğrencilerin % 26.52’sinin siber zorbalığa maruz kalırken, % 9.42’sinin siber zorbalık yaptıkları, % 11.79’unun siber mağdur oldukları ve % 5.31’inin ise hem siber zorba hem de siber mağdur oldukları saptanmış. Buna ek olarak siber zorbalık davranışlarında bulunma ve siber zorbalık davranışlarına maruz kalma yaygınlığında, cinsiyete göre kız öğrencilerin erkekler öğrencilerden hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunduğu hem de daha az siber mağdur oldukları ortaya çıkmış.

Ayrıca okul çağında öğrencilerde sınıf yükseldikçe siber zorbalık davranışları ve mağdurlarında da artış görülüyor. Araştırmadan çıkan bulgulara göre altıncı ve sekizinci sınıf öğrencileri beşinci sınıf öğrencilerinden daha fazla siber zorbalık davranışları gösteriyor. Siber mağduriyet açısından ise beşinci ve altıncı sınıf öğrencilerinin sekizinci sınıf öğrencilerine göre daha fazla siber mağdur oluyor.

Öğrenciler arasında siber zorbalık davranışlarının artıran etkenler arasında internette fazla zaman geçirme ve internet kafelerde bulunma önemli rol oynuyor. Bununla birlikte ailenin eğitim durumunun da çocukların siber zorbalık davranışlarında bulunmasında etkili olması da bir hayli ilginç. Zira araştırmada annesi master / doktora düzeyinde eğitimli olan çocuklar annesi ilköğretim mezunu olan çocuklardan, babası sadece okur-yazar olan çocuklar, babası ilköğretim mezunu olan çocuklardan daha fazla siber zorbalık davranışları gösterdiğine rastlanmış.

Diğer yandan araştırma sonuçlarına göre okul yöneticilerinin % 6.3’ünün, öğretmenlerin ise %7.6’sının siber zorbalığa maruz kalıyorlar.