Microsoft’un Reklamcı ve Yayıncı VP’si Rik van Der Kooi, şirketin son tarayıcı sürümü Internet Explorer 10’da reklam takip çerezlerini “Do Not Track” (DNT) teknolojisiyle engellemesini savundu. Popüler sektör dergisi Adweek için yazdığı yazıda van Der Kooi, meselenin DNT ile takip edip etmemek değil, online reklamların işleyiş tarzını ve internet için önemini kullanıcılara anlatabilmek olduğunu söyledi. Reklamcıların ise Microsoft’u dinlemeye niyeti yok.
Sektörü aylardır çalkalayan tartışmayı kavramak için, öncelikle DNT’yi biraz tanıyalım. DNT, takip çerezlerini engelleyerek, kullanıcılara bir parça daha anonim kalma şansı tanıyan, geliştirilme aşamasında bir teknoloji (detaylı bilgi için son derece açıklayıcı Digital Trends yazısına başvurabilirsiniz). DNT bir web standardı olmasa bile, internetin uluslararası standartlar organizasyonu W3C tarafından 2011 yılından beri inceleniyor ve önümüzdeki sene standartlaşması bekleniyor.
İstemediğinde takip edilememek iyi bir şey olsa da, bu teknolojinin limitleri var. DNT ne yapamaz? DNT reklamları durduramaz. IP’nizden lokasyonunuzun algılanmasına son veremez. Sosyal medya sitelerinin, hatta bilgi paylaştığınız herhangi bir birinci partinin, sizin hakkınızda bildiklerini kullanmasını engelleyemez. Bugüne kadar hakkınızda toplanmış verilerin kullanılmamasını rica eder ama kimseye sildiremez. Standartlara uymak istemeyen sitelere veya DNT üstbilgisi almaya programlanmamış sitelere laf anlatamaz. Niye mi? Çünkü DNT, W3C’nin diğer bütün standartları gibi, yasal olarak dayatılamaz. Peki DNT ne yapar? İnternette girdiğiniz DNT destekleyen bir site tarafından bilgisayarınıza yerleştirilen çerezlerin, diğer sitelerdeki aktivitelerden de yararlanarak verileri birleştirip çok daha net bir kullanıcı profili oluşturmasını engeller. Yani sadece parçalanmış verilerin bir araya getirmeyi engeller.
Peki, tartışma niye? W3C’nin en yeni DNT taslağına göre, bir tarayıcının veya eklentinin varsayılan kurulumunda DNT kapalı olmak zorunda. Yani takip edilmek istemeyen kullanıcı, tarayıcı seçeneklerine gidip özellikle bunu belirtmedikçe internetteki reklamverenlerin çerezlerinde hiçbir değişiklik olmuyor. İşte Microsoft, tam bu noktada devreye giriyor ve fitili ateşliyor.
IE9 ile DNT seçeneğini kullanıcılara sunan ilk firma olan Microsoft ise, yine bir ilke imza atarak IE10’un varsayılan kurumunda DNT’yi aktif halde başlatma kararı aldı. Kullanıcıların büyük bir çoğunluğunun ayarlar menüsüne asla girmediği gerçeğini bilen reklam dünyası ise, çok sert tepki verdi. Tabii ki $35 milyarlık hacime sahip online reklamcılık piyasasının, Microsoft’un bu hareketine sessiz kalması beklenemezdi. Business Insider gibi kaynaklar sürekli bu kararın anti-propagandasını yaparken, Microsoft’un reklam bölümünden bile itiraz sesleri yükseldi. Federal Ticaret Komisyonu’ndan J. Thomas Rosch, Microsoft’u tüketici haklarını kısıtlamakla suçladı ve W3C standartlarına uymayan bir tarayıcının gönderdiği sinyali dinleme zorunluluğu olmadığını söyledi. Hatta kararın bir fiyasko olduğu ve kendi bindiği dalı kesmeyeceğine göre Microsoft’un reklam işinden tamamen çekileceği söylentileri bile çıktı.
Abartılı yorumların aksine, Microsoft’un reklam piyasasından çekilmeye niyeti yok. Sadece özel durumunu kullanarak rakiplerine üstünlük sağlamaya çalışıyor. Hala birçok tüketicinin Windows’la birlikte gelen Internet Explorer’ı kullandığı ve ayarlarla hiç oynamadığı düşünülürse, DNT en büyük zararı en büyük reklamcıya verecektir. Yani Microsoft tarayıcı piyasasında büyük ve reklam piyasasında küçük olmanın meyvelerini topluyor ve hem tüketiciye şirin gözüküyor, hem de en büyük rakiplerinden reklam devi Google’ın canını yakıyor.
Ama son gelişmeler Microsoft’u sevindirmeyecek. Birebir DNT teknolojisini hazırlayanlardan Roy Fielding, Apache’nin IE10 DNT seçeneklerini gözardı etmesini sağlayacak bir yama üretti. Dünyadaki sunucuların yarısından fazlasının Apache üstüne kurulduğu düşünülürse, bu hareket Microsoft’a bu davada yalnız olduğunun en büyük göstergesi oldu.
Phorm gibi uçsuz bucaksız fişleyen ve özel hayata hiç saygısı olmayan teknolojilerle, internetin bedava kalmasının önüne taş koyacak bir piyasa yavaşlaması arasındaki dengenin doğru sağlanması lazım. DNT, reklam verimliliğini çok artırdığı ve doğru kullanıldığında özel hayata zarar vermeyeceği için, Microsoft’un çabası boşa çıkacak gibi duruyor. Microsoft’un bu kadar büyük tepkilere rağmen hala kararında direnmesi ise, henüz farkında olmadığımız bir stratejinin varlığı hakkında insanı şüpheye düşürüyor. Microsoft, acaba Facebook’daki varlığını kullanarak reklamları sosyal olarak kullanmayı mı planlıyor da takip çerezlerine bu kadar karşı? Yoksa sosyal reklamların yönettiği ve takip çerezlerini emekli ettiğimiz bir internet geleceği mi görüyor? Siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyoruz.