Bu yazı 24 Kasım 2011 tarihinde sinaafra.com‘da yayınlanmıştır. Çeviri: Batuhan Apaydın.
Yazdığım son yazılardan birinde Türk internet sektörünün hangi sebeplerden dolayı en iyi çıkış yapan ülkelerinden biri olduğunu özetlemeye çalışmıştım. Yazının ardından birçok e-posta ve tweet aldım. Soruların yoğunlaştığı konu ise Türkiye’deki e-ticaret pazarıydı.
Online oyun sektörünü bir kenara bırakacak olursak, e-ticaretin Türkiye’de en çok yükseliş gösteren pazar olmasının üç temel sebebi var. Birincisi yüzde 60’lara varan kredi kartı penetrasyonu ki bu oran İngiltere’nin ardından Türkiye’nin Avrupa’daki en yüksek penetrasyona sahip ülke olması anlamına geliyor. İkinci neden satın alınan ürünlerin hızlı bir şekilde müşterilere ulaştırılabilmesi. Üçüncü neden ise nüfusun genç ve tüketimi seviyor oluşu. Bu üç faktörle ilgili gözlemlerime ayrıntılı olarak buradan ulaşmanız mümkün.
Bu yazıda e-ticaret sektöründe büyük pazar payına sahip oldukları ve yeniliklere yön verdikleri için en iyi 20 e-ticaret sitesinden bahsedeceğim. Bu listeden araç ve gayrimenkul satışına odaklandığı için karşılaştırmanın doğru olmayacağı düşündüğüm alışveriş sitelerini hariç tutmayı tercih ettim.
Ekim 2010’a dönelim. Bir sene önce en iyi 20 e-ticaret oyuncusu (comScore tarafından tekil ziyaretçilere göre sıralanan listeye göre) 8 parçaya bölünmüş durumdaydı: Açık Arttırma (1), Genel Perakende (1), Özel Alışveriş (3), Elektronik Ürünler (6), Fiyat Karşılaştırma (5), Kitap (2), Bilet (1) ve Yiyecek (1). Buna göre geçen sene en iyi 20’deki 11 oyuncu ya elektronik ürünler satıyordu ya da fiyat karşılaştırıyordu. Zirvede ise eBay’in Türkiye ayağı olan Gittigidiyor yer alıyordu. Aşağıdaki görsel en iyi 20 oyuncunun ait oldukları kategorilerin payını gösteriyor.
Tam olarak bir sene sonra ise, Ekim 2011’de, pazar dinamiklerinin dramatik bir şekilde değiştiğini görüyoruz: Açık Arttırma (1), Genel Perakende (1), Özel Alışveriş (8), Elektronik Ürünler (3), Fiyat Karşılaştırma (3), Kitap (1), Bilet (1), Yiyecek (1) ve Moda (1). Gittigidiyor halen pazarın lideri ancak elektronik ürünler ve fiyat karşılaştırma alanındaki oyuncuların sayıları 11’den 6’ya düşmüş durumda. İlk 20 arasındaki özel alışveriş sitelerinin sayısı ise 8’e yükseldi. Ayrıca Türkiye e-ticaretinde ilk 20 listesindeki (Zizigo’nun da aralarında bulunduğu) moda ve giyim alanındaki oyuncular 2011 yılında pazar payının yüzde 40’ını ele geçirmiş durumdalar. Bu oran 2010 yılında yüzde 16’ydı.
eBay’in Türkiye ayağı olan Gittigidiyor halen lider durumda ve çok iyi işler yapıyor. Hepsiburada ise ard arda iki iyi yıl geçirdi ve daha önce hiç olmadığı kadar zirveye, Gittigidiyor’un yanına yaklaştı. Üçüncü sırada ise Markafoni yer alıyor. Geçtiğimiz yıllardaki en büyük büyüme oranları özel alışveriş sitelerinde, özellikle Vipdükkan, Limango ve Markafoni’de görüldü. Türk e-ticaretinde çok sevilen markalardan biri olan Yemeksepeti de yüzde 51’lik muazzam büyüme oranıyla (en iyi 7. büyüme oranı ve ilk iki sıradaki oyunculardan daha iyi bir rakam) ilk 20 arasında yer almaya devam ediyor. Biletix de yüzde 55’lik büyüme oranıyla iyi bir iş çıkardı.
Türk e-ticaret pazarının en büyük galibi özel alışveriş siteleri olarak gözüküyor. Türkiye bu tip avantajlı alışveriş sitelerine çabuk ısınan ve bu girişimleri gerçekten seven bir ülke. Türkiye aynı zamanda zorlu da bir pazar. Özel alışveriş sitelerinin TV reklamlarını keşfetmesi yeni müşteri segmentlerine ulaşmalarını sağladı. Bu noktada Vipdükkan’ın hızlıca büyüyüp pazarda üçüncü olma şansını yakalaması ve dolayısıyla Trendyol’u 4. sıraya itmesi gibi bazı süprizlere de hazırlıklı olmalıyız. Türk elektronik perakendecilerinden Hepsiburada ise çok eski bir oyuncu. Eğer gelirlere göre sıralama yapsaydık Hepsiburada ipi kesinlikle göğüslemiş olurdu. Hepsiburada çok büyük ve aynı zamanda inanılmaz bir şekilde büyümeye de devam ediyor. %43’lük büyüme oranı zaten büyük olan bir marka için saygı uyandırıcı bir rakam. Elektronik ürünler tüketiminde liderliği Vatan üstlenirken, Teknosa ve Hızlial onu takip ediyorlar. Ayrıca en iyi 20 arasında 6 yeni oyuncu var: 5 özel alışveriş sitesi ve bunların yanında ayakkabı satışı yapan Zizigo. Bu grupta Vipdükkan en iyi girişi yapan marka olarak dikkat çekiyor.
Comscore’dan alınan bilgilerle oluşturulan “Türk e-ticaretindeki en iyi 20” listesini aşağıda görebilirsiniz. Ekim 2010’dan beri ziyaretçi sayılarındaki ortalama büyüme yüzde 60 olarak görülüyor.
Önümüzdeki yıl için öngörülerim ise şu şekilde:
- Özel alışveriş oyuncularının sayıları azalacak ve ilk 20 içinde yalnızca 3-5 tanesi kalacak.
- İlk 20 arasında daha çok moda odaklı alışveriş sitesi yer alacak.
- Gittigidiyor ve Hepsiburada’nın ilk sıra için ciddi bir yarış içine girdiğini göreceğiz. Ancak yalnız olmayacaklar.
- Türk e-ticaret girişimleri aynı Yemeksepeti ve Markafoni’nin yaptığı gibi yurt dışına açılmanın planlarını yapacak. Yani Osmanlı’nın dönüşü gerçekte değil, sanalda olacak.
- Her şey her an olabilir. Delilik mi? Burası Türkiye!
Görsel: jaylun.deviantart.com