Az uyumak bir marifet midir? Uykuya az vakit ayırmak 24 saatte bize daha fazla pay çıkarıyor aslında. Yapmak isteyip yapamadıklarımız için bir fırsat doğuyor.
Peki, yeteri kadar uyumadığımızda bedenimizde, beynimizde neler oluyor? Düşünme kabiliyetimiz, verimli çalışmalarımız, enerji miktarımız…
Uyku yoksunluğunun kötü etkileri hakkında hazırlanan infografiğe mutlaka göz atın.
Unutulmuş Hatıralar
Bilim adamları, bilgileri korumaya yardımcı olmak adına uyurken bile beynimizin sonrası için aynı aktivite örüntüsünü “tekrarladığına” inanıyor. Yani, uyumamak uzun süreli belleğinizi de yok ediyor.
Öfke
Uyku yoksunluğu, bize kötü deneyimler yaşatabilir, yüz ifadelerimizin yanlış yorumlanmasına ve bu sebeple tartışmaların başlamasına sebep olabilir. Duygusal açıdan uçarı/gelgeç olmak beyin rejyonları arasındaki iletişimin kesintiye uğramasının bir sonucu olabilir. İyice dinlenmiş bir beynin duygusal işleyişi de kolay olacaktır.
Bozulmuş Zeka
Gerekenden az uyuduğunuzda, net bir şekilde yapılan açıklamalar bile kolayca anlaşılamayabilir. Uyku yoksunluğu, konuşma sırasında hızlıca konuları değiştirmemize yardımcı olan aykırı düşünmede olduğu gibi bilişsel süreçte de etkilidir. Uyku yoksunluğu çeken insanlar, farklı objelerin ne için kullanılacağına ilişkin soruları cevaplarken, zoraki zihinsel işleyişin dengelenmesi için beynin aykırı düşünmeyi kullandığını ileri sürüyorlar.
Halüsinasyonlar
İyi dinlenmiş bir beyin önemli olanla olmayanı birbirinden ayırmak ve duyusal yüklenme yaşamamak adına uyarıcıları (ses, ışık, koku vb.) elekten geçirir. Beyin kaos sonucu elde edilen bilgileri elekten geçiremez. Tüm gece uyanık kaldıktan sonra insan, olmayan şeylerden ve nesnelerden bile bir şeyler ummaya başlarlar.
Hayaller Aleminde Olmak
Hepimizin zaman zaman dikkati dağılır fakat insan uykusundan feragat ettiğinde beyin faaliyetleri dikkat dağınıklığının sıklığına bağlıdır. İyi bir gece dinlenmesinin ardından bu sıklık beyindeki sinir ucularının işlevlerini ve esasen sıkıldığımızda duymazdan geldiğimiz anlamına gelen daha az ağlarını değiştirmeye gerek duyar. Fakat uyku yoksunu insanlar buna ara verdiklerinde, aynı zamanda Dünya’da öne sürülen tüm degajeman seviyeleriyle birlikte bozulmuş görsel algılama sürecini de ortaya koymaktadır. Kısaca, uyku yoksunluğu sizi Friends’teki Phoebe’e dönüştürebilir.
Sahte Anı
Uykuya aç bir beyin anıları kodlamakta sıkıntı yaşar. Bir araştırmaya göre, insanlar uyumadan geçirdikleri bir gecenin ardından yaşanan olayların hatıraları hakkında yanlış bilgi vermeye meyilli oluyorlar.
Beyin Zarı Küçülmesi
Bir araştırma göre; az uyuyan sağlıklı yetişkinlerin frontal, temporal ve paryetal loblarının hacimleri küçülüyor. Araştırmacılar uyku yoksunluğunun küçülmeye ya da genişlemeye sebep olup olmadığını henüz anlayamadılar.
Geveleyerek Konuşma
Beyin bölgesi dil işlemi ile ilişkili olan temporal lop iyi dinlenmiş insanlarda çok etkin halde bulunur fakat iyi dinlenmemiş insanlarda ise etkin olmayan biçimde, yorgunluk ve ifade eksikliği şeklinde bulunur. Uyku yoksunluğu, karar mekanizmasını kontrol eden ve korku tespitinin bir anahtarı olan amigdaldaki faaliyetler ve frontal loptaki yavaşlamış faaliyetlerle benzerdir. Bununla birlikte, bu sinirsel değişiklikler, bir avuç dolusu domuz pastırması ile tıkınmak için ideal ruh halindeki yargıyı azaltıp isteği artıran bir beyin mekanizması oluşturmaktadır.
Riskli Kararlar
Uyku yoksunu insanlar parasal kararlar alırken bu kararlar beynin prefontal korteksindeki beklenti merkezinde gün yüzüne çıkar ve sonuca bağlanması beklenir. (örneğin; para kazanmak.) Bu insanlar için bir gece iyi bir uyku çekmenin para kaybetmek kadar önemli olmadığını varsayarsak, riskli seçenekler başarıya ulaştığında, insan beyni faaliyetleri kendi bölgesindeki ceza ve tiksinti ile ilişkili olarak azalmaktadır.
Beyin Hasarı
Tüm gece uykusuz kalanlara bu listedekiler de eklendiğinde beyin sistemindeki hücreler ölüyor. Bu onarılamaz hasarlar, “kaçan uykuya tekrar sahip olmak” adına hafta sonları öğleye kadar uyuklamak için saçma bir sebep olabilir.
Uykunuza dikkat edin! ☺
