Facebook’un halka arzı uzun süredir konuşuluyor. Geçtiğimiz aylarda bu konuda bir çok kaynaktan, farklı tarih öngörüsüne tanık olmuştuk. Wall Street Journal’ın dün yayınladığı rapor Facebook’un halka arzının 2012’nin Nisan – Haziran ayları arasında gerçekleşeceğini söylüyor.
Facebook’un halka arz ile birlikte 10 milyar dolar elde etmesi ve şirketin değerlemesinin 100 milyar dolar olması bekleniyor. Analistlerin görüşleri bu yönde birleşiyor. Bu rakam bir teknoloji şirketinin halka arz sonucunda ulaşacağı en büyük rakam olacak.
Halka arzı gerçekleşecek şirket Facebook olunca ve bahsedilen rakamlar da bu denli büyük olunca, hem kamuyonun hem de borsa uzmanlarının/borsa takipçilerinin ilgisi de o denli yoğun oluyor. Konu ile ilgili son zamanlarda oldukça fazla yazılıp çizildi.
Facebook’un halka arzı ile ilgili zamanlaması oldukça önemli. Geçtiğimiz sene boyunca konu ile ilgili soruları yanıtsız bırakan (başta Zuckerberg olmak üzere) şirket yetkililerinin doğru zamanı bulmak için bir çok farklı boyuttaki etkenleri bir araya getirip karar vermeleri gerekiyordu. Zuckerberg daha önce şirket çalışanlarının işlerine yoğunlaşabilmeleri ve konsantrasyonlarını kaybetmemeleri adına yakın zamanda halka arzı düşünmediklerini yakın çevresine dile getirmişti. Mark Zuckerberg, şirket hissedarı olan çalışanların olası bir halka arzda dikkatlerinin bu yöne kayması ve sahip oldukları hisseleri elden çıkarıp, pozisyonlarından ayrılmalarını engellemeyi amaçlıyordu. Bununla birlikte halka arz süreci ve sonrasında yaşanacak olan hareketliliğin yeni projeler için vakit kaybı oluşturması endişesi de sosyal ağın yöneticilerinde hakimdi. Zira Zuckerberg bu konuda elinden geleni yapmış gözüküyor zira, Zaman Tüneli ve son zamanlarda sosyal ağda hayata geçirilen diğer bir çok yenilik için ekibinin ihtiyacı olan konsantrasyonu ‘şu ana kadar’ sağlamış gözüküyor.
Facebook, elindeki maddi güç sayesinde halka arzdan elde edeceği paraya şiddetle ihtiyaç duymuyor. Öyle ki sosyal ağın 2011 yılını 3.8 milyar dolar gelir ile kapatması bekleniyor. Başarılı reklam sistemi ile Facebook, ihtiyacı olan para akışına sahip. Ancak şirketi yakın zamanda halka arza iten önemli bir sebep var. Bu da ABD Sermaye Piyasa Kurulu’nun 500’ün üzerinde hissedara sahip olan şirketlere koyduğu, finansal bilgilerini düzenli olarak kamuya açıklama zorunluluğu. Yıl sonunda bu rakamı geçmesi beklenen sosyal ağ için analistler, bu zorunluluğun getireceği olumsuzlukları, halka arz ile dengelemesi gerektiği fikir birliğindeler. Sonuç olarak halka arzın getirdiği olumsuzluklardan birisi olan finansal bilgileri açıklama zorunluluğuna Facebook Nisan 2012’de hali hazırda sahip olmuş olacak.
Facebook’un halka arz konusunda yakın zamana ait iki önemli örnek bulunuyor. Bu iki örnek, her ikisi de iyi başlayan ancak birisi şu an için kötü devam eden Linkedin ve Groupon. Linkedin, halka arzının başlangıcı olan 19 Mayıs tarihinde büyük ilgi ile karşılaşmış ve hisseler iki kat değer ile talep görmüştü. Şirketin hisseleri daha sonra %39 değer kaybetmesine rağmen, şu an için halka arzın %33 üzerinde işlem görüyor.
Groupon için ise borsada işler Linkedin kadar iyi gitmiyor. Sıkıntılı bir halka arz süreci yaşayan dünyanın en büyük fırsat sitesinin hisseleri halka arzın ilk haftasında yoğun talep görmüş, ancak ardından açığa satılmaya başlanmış ve nihayetinde 20 dolar ile borsaya giriş yapan Groupon hisseleri 16 dolara kadar düşmüştü.
Linkedin ve Groupon’un yaşadığı halka arz süreci Facebook için önemli bir kıstas oluşturuyor. Zira Facebook hisselerinin halka arz sonrasında yoğun bir talep göreceğini söylemek için uzman olmak gerekmiyor. Ancak bu yoğun talep sonrasında şirketin hisselerinin düşüşe geçme riski, sosyal ağın sahip olduğu imajı zedeleyeceği gibi bir çok felaket senaryosunu da beraberinde getirecek. Bu olası felaket senaryoları da Facebook’u halka arz konusunda endişendirmeye ve tarihi ileriye atmaya yetiyor. Mark Zuckerberg de şirketini olabildiğince halka arzdan uzak tutmak istediğini daha önce sık sık vurgulamıştı.
Şu zamana kadar halka arzdan 10 milyar doların üzerinde kazanç sağlayan 13 şirket bulunuyor. Bunlardan sadece üçü ABD kaynaklı şirketler. 2009’da halka açılan ve 19,7 milyar dolar elde eden Visa Inc. en çok gelir elde eden Amerikan şirketi. Halka arz rekoru ise 148 milyar dolar ile Industrial & Commercial Bank of China’ya ait. 2004 yılında halka açılan Google ise 1.9 milyar dolarlık satış yapmıştı.
Piyasada Facebook’un halka arzı yönünde büyük bir baskı var. Şu zamana kadar bu baskıyı başarıyla göğüsleyen ve ‘naif’ yapısını bozmak istemeyen Zuckerberg ve ekibi için bu politikalarını değiştirme vakti de çoktan gelmiş gibi gözüküyor. 2012’nin ilk ayları borsacılar ve teknoloji dünyası için oldukça hareketli geçeceğini şimdiden söyleyebiliriz. Zira herkesin merakla beklediği sınıfının parlak çocuğu, cebindekileri arkadaşlarıyla paylaşacak.