Zynga’ya Ne Oldu?

Zynga’nın 3. çeyrek beklentilerini açıklamasıyla birlikte, henüz dibi görmediği de anlaşıldı. Sosyal oyun şirketi, beklentilerini bir senede ikinci kez düşürdükten sonra borsada tekrar inişe geçerek dur durak bilmeyen çöküşüne bir perde daha ekledi. Peki Facebook denince akla ilk gelen Farmville, ünlüler tarafından bile oynanan Words with Friends ve başarılı görünen Draw Something gibi markalaşmış oyunlara rağmen, Zynga neden kaybetmeye devam ediyor?

Zynga Başkalarına Bağımlı

Zynga’nın temel işleyiş prensibi bağımlılık yaratmak olabilir, ama her şeyden önce kendisi bağımlı. Hatta şirketin en büyük talihsizliği, sürekli üzerinde kontrolü olmayan birkaç platforma birden bağımlı kalması oldu.

Elbette modern ekonomi bir bağımlılıklar zinciridir ve çok alakasız görünen bir sektörün dinamikleri başka bir piyasada fiyatları sıçratabilir. Bir nevi herkes herkese bağımlıdır. Dijital dünyanın birkaç dev etrafında toplanıyor oluşu, Zynga gibi nispeten ufak oyuncular için iyi haber değil. Her ne kadar bu durum Zynga’ya özel olmasa da, dijital dünya üzerindeki endişe verici tekelleşme, Zynga’yı her seferinde kötü yönde etkiledi.

Zynga ürünleri her şeyden önce Facebook’a bağımlı. Firmanın korkunç yükselişi, Facebook’un yükselişine paralel ilerledi. Aşağıda görülebileceği üzere, Facebook’un bünyesinde uyguladığı ufak bir değişiklik, Zynga’ya anında zarar olarak dönebiliyor. Geliştirici mottosu “Hızlı ol ve bir şeyleri boz” olan bir platforma para işlerinde bağımlı olmak tam bir kabus olmalı. Neyse ki Facebook hala büyük oranda ona büyük para getiren Zynga’ya ihtiyaç duyuyor, ama bu düzen hızlıca bozulabilir.

Zynga ürünlerinin tarayıcı arayüzleri Flash’a bağımlı. Flash, Farmville gibi yüzlerce animasyonu tek ekranda ve oyun formatında sunmak için tasarlanmış bir yazılım olmadığı için, bu verimsiz bir evlilik. Daha yolun başında Zynga’nın yediği ilk büyük darbelerden biri, Apple’ın Flash’a açtığı savaş olmuştu. Adobe’nin, Zynga’nın çıkış yıllarında hayal bile edilemeyecek şekilde, Flash’ı bütün mobillerden çekmesi, bir diğer darbe oldu.

Zynga, günün şartlarında her mobil geliştirici gibi Apple’a bağımlı. Apple App Store kapalı, aniden kuralları değişebilir ve değişmese bile nedensiz kaprislerle şekillenebilir olduğu için, pek güven vermeyen bir platform. Çok daha açık Android ve müşterisiyle ortaklarına her zaman anlayışla yaklaşan Microsoft’un Windows Phone’u bunu yakın tarihte değiştirebilir, ama günün gerçekleri Zynga’nın işini kolaylaştırmıyor. En basit haliyle bile Flash’ı desteklemeyen, multitasking’i zayıf olan, yazılımların birbiriyle ve sistemle entegrasyonunu zorlaştıran ve de son olarak paraların %30’unu cebe atan Apple, kesinlikle Zynga’nın hayalindeki lider değil.

Zynga’nın birbirinden bağımsız ve hatta zaman zaman birbiriyle kavgalı bu üçlüye olan katı bağımlılığı, yöneticilerini kilitliyor. Son zamanlarda Zynga’nın karlılığını azaltan etkenlere baktığımızda, hepsinde bu bağımlılığın yansımalarını göreceğiz. Sosyal oyun firması, bir süredir bulunduğu ekosistemdeki değişikliklere adapte olmaya çalışmaktan, neredeyse işini yapamıyor. Hatta geçen hafta bu konuda TechCrunch’ın yayınladığı araştırmanın sonuçlarından hiçbirinin Zynga’nın iç işleyişiyle ilgili olmaması, şirketin ana sorunlarından birinin adaptasyon olduğunu gösteriyor.

Arz Arttı, Talep Düştü

Zynga, ilk büyük hit oyunu Farmville ile karşımıza çıktığında, Facebook hala internetin ana sayfası olmaktan çok uzaktı. Google+ yoktu. The Social Network diye bir film çekilmemişti. Mobil devriminden bahsetmek için çok erkendi. Sektörden haberlerin çoğunluğu hisseler ve patentler üzerine değildi.

Belki Zynga’nın oyunları hiçbir zaman orijinal olmadı—o gün Farmville Farm Town kopyası olmakla suçlanıyordu, bugün The Ville Sims kopyası olmakla suçlanıyor—ama yeniydi. Çünkü her şey yeniydi. Zynga her ne kadar ilk yapmadıysa da, yaptığını başarılı bir şekilde yaptı ve Facebook’un yükselişine hem katkı yaptı, hem bundan faydalandı. Hepimiz bu yolda ona eşlik ettik.

Ama geçen zamanla iki şey oldu. Birincisi, kullanıcılar sıkıldı. Kimisi oyunlardan sıkılıp oynamayı bıraktı, kimisi basit oyunlardan sıkılıp daha hardcore oyunlara sardı, kimisi sosyal medyada oynamaktan sıkılıp mobile kaydı. İkincisi, rekabet arttı. Neredeyse hiçbir giriş engeli barındırmayan piyasada bir anda binlerce firma birden oyun üretir oldu. Pastanın dilimleri epey ufaldı.

Bir de üzerine Facebook, aynı Apple gibi, her türlü dijital eşya satışının Facebook Kredisi üstünden olmasını şart koşup, satışından %30 komisyon isteyince, Zynga’nın karnı doymaz oldu.

Oyunları Keşfetmek Zorlaştı

Facebook, özellikle halka arzından sonra, “hızlı ol ve bir şeyleri boz” çerçevesinde haber akışıyla ve uygulama kurallarıyla çok oynadı. Zynga’nın parladığı dönemlerde, Facebook’un arayüzü daha sade, uygulama izinleri daha az ürkütücü ve spam politikası daha gevşekti. Neredeyse her Facebook arkadaşının her yaptığı, haber akışı içerisindeki yerini buluyordu. Her şeyi görüyorduk.

Ama her şeyi. Buna komşunuz Nur Abla’nın yaptığı 18 inek sağma, 3 çilek sulama, 37 yaprak süpürme, 44 kayıp ördek duyurusu dahildi. Artık bir grup (ve inanması güç bir şekilde, azınlıkta olan bir grup) oyuncunun paylaşımları, neredeyse bütün Facebook’u ele geçirmişti. Sonunda Facebook oyun oynamayanların haber akışından oyun oynayanların duyurularını çıkarmaya karar verdi. Böylece, hepimizin Facebook’u yeni yeni keşfettiğimiz günlerdeki gibi, 800. görüşümüzde artık direncimizi kaybedip hadi bir denemeye karar verdiğimiz ve sonrasında bağımlı olduğumuz oyunları görmez olduk.

Bir de üzerine, Facebook’ta başarılı bir reklam kampanyasının ortalama tıklanma ücreti 2009 yılında ortalama $0.27 iken bu yıl yaklaşık 3 katına çıkınca, yeni bir uygulama olarak sesini duyurmak iyice pahalı oldu.

Eskiden on milyonları bulan günlük Zynga oyuncuları, firmanın rakiplerin arttığı ve keşfin zorlaştığı bir ekosistemin içinde çıkardığı son birkaç oyunda 7 milyon günlük kullanıcıda zirve yapıyor. Yani yeni kullanıcıları bulmakta ve eskilerini tutmakta zorluk çekiyor.

Mobil Yükseldi

İnsanlara bağımlılık yapan bir oyun satarken ilk yapılması gereken şeylerden biri, aç oyuncunun elleri titremeye başladığı anda ona oyunu sunacak bir altyapı kurmak olmaz mı? İşte Zynga bunu yapamadı ve bunu başaramazsa, mobiliteye yönelmeyen her firma gibi dijital haritadan silinmeye mahkum.

Hala en büyük sınavı mobile geçiş olan Facebook gibi, Zynga bu konuda yatırımlar yapıyor. Uzunca bir süre bahislerini Flash’ın geleceğine yatıran firma, Facebook’un da test ettiği HTML5’in karmaşık ve ağır sistemleri henüz verimli işleyememesinden dolayı evrensel bir arayüz oluşturamadı. Evde büyük monitörün rahatlığında, dışarıda ufak telefonun pratikliğinde oynanan bir oyun yaratamadı.

Deneyimsiz olduğu mobil piyasasına yaptığı alımlarla girmeye çalışan Zynga, neyi satın alırsa alsın yüzü gülmedi. Şu an mobildeki en büyük varlığını oluşturan “Zynga with Friends” markasını oluşturmak için, Words with Friends adlı oyunu yıldızı çok parlak bir anında, onu üreten Newtoy şirketi ile birlikte $55,3 milyona satın aldı. Geçen hafta ise, Newtoy’un kurucuları ve beyin takımı Zynga’dan istifa etti. Zyngya Mart 2012’de, popüler oyun Draw Something ile birlikte, OMGPOP firmasını $180 milyona satın aldı. Geçen hafta ise, bu alımın nominal değerini $95 milyona indirerek yarı yarıya zarar etti.

Bu arada Zynga’nın başarısız halka arzı, yöneticilere içeriden bilgilendirmeden yolsuzluk davası açılması, CCO, COO, CMO, CTO, dahil birçok kurmayın batan gemiden kaçarcasına istifa etmesi yatırımcı güvenini iyice sarstı ve hisselerinin değeri $10’dan $2.48’e düştü.

Zynga’nın Geleceği

Hiçbir zaman eski günlere dönemeyeceği kesin olsa bile, Zynga’nın bulunduğu durumdan çıkmak için uygulamayı planladığı iki strateji var.

Birincisi, daha ciddi ve genelde demografiği erkek oyunculardan oluşan “hardcore” oyunlar hazırlamak. Zynga oyunlarında para ödeyen oyuncu %2’de kalırken, hardcore oyun yapan Kixeye’da her 100 oyuncudan 6 ile 9’u para ödüyor. Yani, daha rekabetçi hardcore oyuncular daha fazla para ödüyor. Bunun sonucu olarak, kumarhane dilinde “balina” diye tabir edilen astronomik harcama yapan oyunculara daha çok yüklenecek.

Kumarhane demişken… İkinci strateji gerçek parayla oynanan kumar oyunları. Şu an maçları izlerken arkadaşlarınla bahis yapabildiğin veya grup olarak poker oynayabildiğin kumar oyunlarını sanal parayla sunan oyun şirketi, bunu gerçek paraya çevirdiği anda işin rengi değişebilir. Fakat bu tür gerçek paralı kumar operasyonları, ABD ve Türkiye dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde yasak. Ayrıca, bu konuda Zynga’dan çok daha köklü firmalar varken ve bu piyasada da giriş engelleri düşükken, Zynga’yı rakiplerine nazaran ne öne çıkartır, artık yöneticilerin dehasına kalmış.

Şu an Zynga’nın eli zayıf olsa da, bahisler açık. Siz ne yönde oynardınız? Yorumlarınızı bekliyoruz.