Yazarların profesyonel eleştirmenlere ulaşmasını sağlamak için bir firmada basın bültenleri hazırlayan Todd Jason Rutherford, bir gün o eleştirmenlere ulaşmak için çırpınmak yerine, kitaplar hakkında kendi yorumlarını yayınlamaya karar verdi. Hem de en iyi cinsinden: sadece 5 yıldızlı yorumlar! Amazon ve benzeri sitelerde ısmarlama yorumlar yazmaya başlayan Rutherford birkaç ay içerisinde, ayda $20,000’den fazla kazanmaya başladı. Hem de sadece Kindle Direct Publishing gibi araçlarla kendi yayıncılığını üstlenen yeni yazarların kitapları hakkında yorumlar yaparak.
Yorumlar internet ticaretinin belkemiği. Bir ürünü internetten almayı niye tercih ederiz? Evden çıkmamak gibi rahatlıkların yanında, en büyük avantaj, diğer alıcıların yorum ve deneyimlerinden faydalanmak değil midir? Tercihiniz iyi yorum alan bir ürün mü olur, kötü yorum alan bir ürün mü? Amazon’da tamamen yorumsuz bir ürün gördüğünüzde veya GittiGidiyor’da satış geçmişi olmayan satıcı ile karşılaştığınızda nasıl hissedersiniz? Farkında olmasak da, yorumların beslediği çok büyük bir ekonomi var ve bazı yorumcuların bu pastadan bir dilim kapmak istemesinde şaşılacak bir şey yok.
Nitekim, veri madenciliği uzmanı Bing Liu’ya göre internetteki üç yorumdan biri sahte. Bilgisayar mühendisi profesörün 2008’de yaptığı araştırmaya göre, Amazon’da satışta olan milyonlarca ürünün yorumlarının %60’ı 5 yıldızlı ve %20’si 4 yıldızlı, ama kullanıcılar genelde 5 yıldızlı yorumdan kaçıyor. Bu durumda, bu yorumları yazan birileri olmalı.
Yorum yazma piyasasında dönen fiyatlar hafife alınmayacak cinsten. Kitap yorumlayan Rutherford, bir yorum başına $99, 20 yorum için $499, 50 yorum için $999 fatura kesiyordu. Talep o kadar hızlı yükselmişti ki, bir süre sonra işi delege etmesini farkedip yorum başına $15 dolardan dışarıdan çalışan yorumcular tutmaya başladı. İşler iyi giderken, bir ayda $28,000 yaptı. Adı çok yayılınca, yorumlarının çoğu Amazon tarafından silinse bile, Rutherford ve ekibinin hizmet alanı Amazon ile sınırlı değildi.
Rutherford, yaptığı işin tamamı ile etik olmadığının farkında. Ama yorum piyasası zaten çok etik işlemiyor. Hatta Rutherford’a göre, son derece güçlü (ve Türkiye’de hiç eksikliğini çekmediğimiz) bir yalan karalama yorumu piyasası da mevcut. Ayrıca, Rutherford’a göre bir kere bir ürün ünlendikten sonra, ak koyun kara koyun ortaya çıkar. Hatta, yıldız başına indirim yapan satıcıların iddia ettiği gibi, buna basitçe bir reklam harcaması olarak bakmak mümkün.
Eğer siz de gerçek ile yalan yorum arasındaki farkı bulmak istiyorsanız, The New York Times’ın yayınladığı (İngilizce) sahte yorumları yakalama formüle bir göz atın. Öğrendiklerinizi uygulamak isterseniz, aşağıya yorumlarınızı bekliyoruz!
Yorumlar (0)